Hoe fout is 'groter dan jou'?

Ik zat deze video van het nummer 'Niemand weet wat er komt' uit de Nederlandse musical De Tweeling te beluisteren en ik schrok. Ik schrok twee keer! Eerst omdat ik een taalfout hoorde, vervolgens schrok ik nog harder omdat het helemaal geen taalfout was, en ik dat dus wel zo aan had gevoeld. Aaah! Het gaat me om de volgende zin:

0:15 Je geeft de rest van je leven, je bent tot wanhoop gedreven, maar het is groter dan jij.

Met grote nadruk op 'jij'. Aanvankelijk vond ik dus 'groter dan jij' heel ongrammaticaal klinken. Het moest zijn 'groter dan jou'. Dat klinkt voor mij veel natuurlijker. Toch is 'jij' hier gewoon goed! "Maak de zin maar af" zou de slimmerik zeggen. "het is groter dan jij bent". Maar tóch voelt het onnatuurlijk. Help! Wat is hier aan de hand? Dit is eng. Ik heb een reputatie hoog te houden als studente Nederlands!

Om eerlijk te zijn: ook in mijn spreektaal zul je me soms 'groter dan jou', 'slimmer dan hem' en 'evenveel als mij' horen zeggen. Dat is dus eigenlijk niet goed! (Ja, het verschil tussen 'dan' en 'als' heb ik wel onder de knie.) Alleen als ik me bewust ben van m'n taal doe ik het volgens de boekjes. Ik gebruik dus in mijn natuurlijke spraak de voorwerpsvorm van het persoonlijk voornaamwoord na 'dan' en 'als' en niet de onderwerpsvorm. Waarom?

Idee!

Ik heb wel een verklarinkje klaar. Even voor de duidelijkheid: niet als excuus, maar omdat ik een taalnerd ben. ;) Als je zegt 'het is groter dan jij' zie je 'jij' als onderwerp van een zin die niet compleet is. De eigenlijke zin is - net zoals ik hierboven heb verteld - 'het is groter dan jij bent'. Als je die zin dus afmaakt, zie je duidelijk dat 'jij/jou' hier een onderwerp is. De onderwerpsvorm van het persoonlijk voornaamwoord voor tweede persoon enkelvoud is 'jij', dus we zijn klaar. Dit is de gebruikelijke gang van zaken.

Maaaar stel nou dat 'het is groter dan jij/jou' helemaal geen afgeknotte bijzin bevat, dat je helemaal niet wilt zeggen dat 'jij groot bent'. Stel nou dat je gewoon eerder iets wilt zeggen als 'het is groot, heel groot vergeleken met jou'. Stel nou dat we de woorden 'dan' en 'als' als voorzetsels zien. Dán mag je wel 'mij' en 'jou' zeggen! Kijk maar naar de erkende voorzetsels: bij jou, (vergeleken) met jou, naar jou. Dus... wie 'groter dan jou' zegt, ziet 'dan' misschien wel als een voorzetsel! Bespeur ik hier een taalverandering? Veranderen 'dan' en 'als' in voorzetsels?

Lastig. Misschien is het fenomeen wel niet grammaticaal te verklaren en heb ik gewoon een verkeerde - of een in het Standaardnederlands minder geprefereerde - constructie aangeleerd. Wie zegt het? Het blijkt maar weer dat het niet betekent dat je foutloos Nederlands spreekt als je Taalwetenschap en/of Nederlands studeert. Tekstschrijvers van musicals doen het blijkbaar veel beter dan mij.

UPDATE 5 februari

Vlak na het publiceren van bovenstaande blogpost kreeg ik van een kennis een berichtje over dit onderwerp. Hij vertelde me dat het gebruik van de voorwerpsvorm ('jou' en 'mij' etc.) na 'dan' en 'als' helemaal niet nieuw is, sterker nog: in het Middelnederlands deden ze niet anders! De nominatieve vorm, dus vormen als 'jij' en 'ik', zijn in de negentiende eeuw door taalkundigen bedacht. Zij beredeneerden, zoals we nu nog steeds volgens de regels van het Standaardnederlands moeten doen, dat er na 'dan' en 'als' eigenlijk een bijzin hoort te staan die grotendeels is weggevallen. Eigenlijk gebruik ik dus in mijn natuurlijke spraak de oudere (en daardoor misschien ook natuurlijkere?) vorm. Het gebruik van 'dan jij' en z'n gelijken is een kunstmatige vernieuwing. Misschien dat het juist daarom zo lastig is om me aan te passen.

Met dank aan Peter Alexander Kerkhof.